Streita
Streita er náttúrulegt varnarkerfi líkamans sem virkjar okkur til að bregðast við áskorunum.
Hún er hluti af lífeðlisfræðilegu kerfi sem losar streituhormón eins og adrenalín og kortisól, sem hækka hjartslátt, auka blóðflæði til vöðva og skerpa einbeitingu. Þetta var lífsnauðsynlegt fyrir forfeður okkar þegar þeir stóðu frammi fyrir hættum, og er enn gagnlegt í dag við krefjandi aðstæður.
Streita er þó tvíeggjað sverð. Í hófi getur hún verið hvetjandi – hjálpað okkur að standa undir verkefnum, auka árvekni og skerpa á skapandi hugsun. En þegar streita er viðvarandi, án þess að við fáum hvíld eða endurheimt, byrjar hún að hafa neikvæð áhrif.
Langvarandi streita tengist aukinni hættu á hjarta- og æðasjúkdómum, svefntruflunum, meltingarvandamálum, veikara ónæmiskerfi og geðrænum kvillum á borð við kvíða og þunglyndi. Hún hefur einnig áhrif á hegðun – fólk leitar oftar í óholla fæðu, hreyfir sig minna og á erfiðara með að sofa.
Lykilatriði í að halda streitu í skefjum eru:
- Endurheimt – nægur svefn, regluleg hvíld og slökun.
- Hreyfing – dregur úr streituhormónum og eykur vellíðan.
- Núvitund og öndun – hjálpar til við að róa taugakerfið.
- Félagslegur stuðningur – að eiga traust sambönd minnkar streituáhrif.
- Jafnvægi í daglegu lífi – skýr mörk á milli vinnu og einkalífs.
Streita sjálf er því ekki óvinurinn, heldur hvernig við bregðumst við henni. Með því að þekkja einkenni streitu, bregðast við snemma og byggja upp heilbrigðar venjur, getum við nýtt streituna sem hvatningu til vaxtar í stað þess að láta hana brjóta okkur niður.
